W dniu 30 sierpnia 2024 r. do Sejmu RP został wniesiony poselski projekt ustawy o zmianie ustawy
– Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw wprowadzający instytucje umożliwiającą osobom poszkodowanym sięgnięcie do mechanizmów pociągnięcia
do odpowiedzialności cywilnoprawnej w celu zwalczania zniesławiających wpisów w Internecie.
Wraz z dynamicznym rozwojem technologii, naruszenia dóbr osobistych stały się poważnym problemem społecznym. Internet, który pierwotnie miał być narzędziem łączącym ludzi i ułatwiającym wymianę informacji, stał się przestrzenią, w której cyberprzemoc oraz hejt osiągnęły niepokojący poziom powszechności. Jednym, z najistotniejszych problemów związanych z naruszeniami dóbr osobistych
w Internecie jest trudność w identyfikacji sprawców. Media społecznościowe czy fora dyskusyjne oferują możliwość ukrycia tożsamości, co sprawia, że sprawcy mogą czuć się bezkarni. Odbiorcy obraźliwych lub szkodliwych treści nie są w stanie zidentyfikować nadawcy, co dodatkowo utrudnia pociągnięcie ich do odpowiedzialności.
Jednym z proponowanych narzędzi jest wprowadzenie nowego rodzaju postepowania szczególnego
tj. postępowanie w sprawie ochrony dóbr osobistych przeciwko osobom o nieznanej tożsamości, jeżeli do ich naruszenia doszło drogą elektroniczną, a powód nie zna imienia i nazwiska albo nazwy lub adresu miejsca zamieszkania lub siedziby pozwanego. Instytucja tzw. ślepego pozwu może stanowić kluczowy krok w walce z anonimowymi atakami w Internecie. Pozew pozwalałby poszkodowanym na złożenie pozwu bez konieczności wcześniejszego ustalenia tożsamość sprawcy. Dzięki temu osoby dotknięte naruszeniami dóbr osobistych mogłyby skierować sprawę do sądu, gdzie to organy miałyby obowiązek ustalenia tożsamości sprawcy w toku postępowania.
Właściwymi do rozpoznania niniejszej kategorii spraw będą sądy okręgowe miejsca zamieszkania lub siedziby powoda. Wnosząc pozew o ochronę dóbr osobistych, jeżeli doszło do ich naruszenia drogą elektroniczną, powód w pozwie zamiast imienia i nazwiska albo nazwy lub adresu pozwanego wskazuje jako pozwanego „osobę nieznaną”. Powód będzie zobowiązany zawrzeć w pozwie wniosek
o zobowiązanie osoby fizycznej, osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej, które prowadząc działalność zarobkową, zawodową lub pożytku publicznego świadczą usługi drogą elektroniczną, w tym również oferując usługi pośrednictwa internetowego,
za pośrednictwem, którego doszło do naruszenia dóbr osobistych powoda, do wskazania wszystkich posiadanych danych pozwanego.
Sąd po złożeniu pozwu przez powoda będzie ustalał dane pozwanego występując do usługodawcy
o nadesłanie danych identyfikacyjnych pozwanego oraz o wskazanie danych przedsiębiorcy telekomunikacyjnego. Kolejnym krokiem będzie wystąpienie przez sąd do przedsiębiorcy telekomunikacyjnego będącego dostawcą systemu teleinformatycznego dla pozwanego z zadaniem nadesłania danych pozwanego. Jeżeli usługodawca lub przedsiębiorca telekomunikacyjny bez usprawiedliwionych powodów nie nadeśle danych, sąd nałoży karę grzywny w wysokości od 100 000 zł do 1 000 000 zł.
Wprowadzenie instytucji tzw. „ślepego pozwu” umożliwi osobom poszkodowanym sięgnięcie
do mechanizmów odpowiedzialności cywilnoprawnej w celu zwalczania zniesławiających wpisów
w Internecie. Projekt należy oceni pozytywnie, sam fakt istnienia instytucji umożliwiającej zidentyfikowanie osób dokonujących naruszenia dóbr osobistych w Internecie może spowodować ograniczenie ilości takich zjawisk, pełnić funkcję odstraszającą i prewencyjną. Z zaciekawieniem będziemy obserwować proces legislacyjny i informować Państwa o postępie prac.
