20 maja 2021 r. Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii podczas konferencji prasowej ogłosiło, że projekt nowelizacji Kodeksu pracy (wprowadzający na stałe do polskiego porządku prawnego pracę zdalną) został skierowany do konsultacji społecznych.
Przez pandemię COVID-19 praca zdalna stała się codziennością dla dużej liczby pracowników. Obecnie pracodawca ma możliwość polecenia pracownikowi wykonywania pracy zdalnej z uwagi na panujący stan epidemii. Środowiska zrzeszające pracowników i pracodawców od dawana wnosiły o wprowadzenie pracy zdalnej na stałe do rynku pracy.
Założenia projektu:
- Usunięcie regulacji dot. telepracy.
- Możliwość wykonywania pracy zdalnej całkowicie lub w części.
- Miejsce pracy zdalnej ma być wskazane przez pracownika i ustalone z pracodawcą (może to być miejsce zamieszkania pracownika) przy wykorzystaniu środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość.
- Ustalenia o pracy zdalnej mogą być podjęte przy zawieraniu umowy o pracę oraz w trakcie zatrudnienia (również w formie elektronicznej).
- Pracodawca będzie miał możliwość polecenia pracy zdalnej w przypadku wystąpienia stanu epidemii oraz gdy będzie to niezbędne ze względu na obowiązek pracodawcy zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy (ale tylko jeżeli pracownik złoży oświadczenie pisemne lub elektroniczne, że posiada odpowiednie warunki lokalowe i techniczne do wykonywania pracy w taki sposób).
- Wniosek o pracę zdalną złożony przez rodzica wychowującego dziecko do 4 roku życia i rodziców osób niepełnosprawnych (art. 1421 §1 pkt 2 i 3 KP) powinien być co do zasady uwzględniony.
- Zasady wykonywania pracy zdalnej mają zostać określone w porozumieniu zawartym w porozumieniu z zakładową organizacją związkową lub reprezentacją pracowników.
- W sytuacji nie zawarcia porozumienia lub uchwalenia regulaminu pracy zdalnej, zasady wykonywania pracy w tym trybie określa się indywidualnie z pracownikiem w porozumieniu lub zawiera się je w poleceniu pracy zdalnej.
- W terminie 3 miesięcy od podjęcia pracy zdalnej, każda ze stron może złożyć wiążący wniosek o zaprzestanie pracy zdalnej. Po upływie tego terminu pracownik może złożyć wniosek, który może zostać uwzględniony, ale nie będzie wiążący. Pracodawca może przywrócić poprzednie warunki pracy na mocy porozumienia.
- Brak zgody na pracę zdalną oraz na zaprzestanie pracy zdalnej nie mogą stanowić podstawy do wypowiedzenia umowy o pracę.
- Pracodawca dostarcza pracownikowi sprzęt i narzędzia niezbędne do pracy zdalnej. Dodatkowo ma pokryć koszty montażu, eksploatacji, koszty energii elektrycznej oraz dostępu do łączy telekomunikacyjnych i inne koszty, jeżeli zostało to uregulowane w porozumieniu lub regulaminie (i poleceniu). Dodatkowo pracodawca powinien zapewnić pomoc techniczną i szkolenia w zakresie obsługi narzędzi wykorzystywanych do pracy zdalnej.
- Pracownik może wykorzystywać też własny sprzęt, za co pracodawca wypłaci mu ekwiwalent.
- Pracodawca realizuje obowiązki związane z bezpieczeństwem i higieną pracy z wyłączeniem: (i) organizowania stanowiska pracy zgodnie z BHP, (ii) dbania o bezpieczny i higieniczny stan pomieszczeń pracy i wyposażenia technicznego, a także o sprawność środków ochrony zbiorowej i ich stosowanie zgodnie z przeznaczeniem; (iii) spełniania wymagań dot. budowy pomieszczeń i obiektów oraz standardów pomieszczeń; (iiii) zapewnienia pracownikom odpowiedniego urządzenia higieniczno-sanitarnego oraz dostarczenia niezbędnych środków higieny osobistej.
- Szkolenia wstępne dla pracowników na stanowiska administracyjno-biurowych mogą odbyć się w pełni zdalnie.
- Pracownikowi wykonującemu pracę zdalną nie powierza się prac: (i) szczególnie niebezpiecznych; (ii) w wyniku których następuje przekroczenie dopuszczalnych norm czynników fizycznych określonych dla pomieszczeń mieszkalnych; (iii) z zastosowaniem substancji szkodliwej dla zdrowia lub mieszaniny szkodliwej dla zdrowia lub procesów technologicznych, których produktem może być taka substancja lub mieszanina; (iiii)związanych ze stosowaniem lub wydzielaniem się substancji trujących, zakaźnych, promieniotwórczych itp.
- Przed dopuszczeniem pracownika do wykonywania pracy zdalnej pracodawca jest obowiązany sporządzić ocenę ryzyka zawodowego i na podstawie jej wyników opracować informację zawierającą zasady i sposoby właściwej organizacji stanowiska pracy zdalnej, zasady bezpiecznego i higienicznego wykonywania pracy zdalnej uwzględniające w szczególności wpływ tej pracy na wzrok oraz układ mięśniowy i szkieletowy, czynności do wykonania po zakończeniu wykonywania pracy zdalnej oraz zasady postępowania w sytuacjach awaryjnych stwarzających zagrożenia dla życia lub zdrowia ludzkiego. Pracodawca może sporządzić uniwersalną ocenę ryzyka zawodowego dla poszczególnych grup stanowisk pracy zdalnej.
- Przed przystąpieniem do pracy zdalnej pracownik oświadcza pisemnie lub elektronicznie, że stanowisko pracy zapewnia bezpieczne higieniczne warunki pracy.
- Przy wypadku przy pracy stosuje się odpowiednio przepisy z KP. Zgłoszenie wypadku stanowi wyrażenie zgody na dokonanie oględzin miejsca wypadku.
- Wszelkie wnioski, co do których KP wymaga formy pisemnej przy pracy zdalnej mogą być składane w formie papierowej lub elektronicznej.
- Pracownik może złożyć do pracodawcy okazjonalny wniosek o pracę zdalną w wymiarze 12 dni w roku (co do zasady powinien być uwzględniony przez pracodawcę).
Zgodnie z informacjami przekazanymi przez wiceminister Iwonę Michałek ustawa ma wejść w życie w terminie 3 miesięcy od zakończenia stanu epidemii. Obecnie projekt został skierowany do konsultacji międzyresortowych, opiniowania i konsultacji publicznych.