Dnia 29 lipca 2024 r. weszło w życie Rozporządzenie Przeciw Deforestacji, w skrócie EUDR. Jego celem jest zminimalizowanie negatywnego wpływu ludzkiej produkcji na wylesienie szczególnie narażonych terenów. Dotyczyć będzie ono szerokiej grupy przedsiębiorców, którzy będą wprowadzać do obrotu na rynku unijnym określone produkty.
Rozporządzenie EUDR dotyczy kawy, kakao, soi, oleju palmowego, kauczuku. Produkty te nie mogą pochodzić z terenów, na których doszło do wylesienia. Drewno natomiast nie może pochodzić z terenów, na których doszło do wylesienia lub degradacji lasów po 31.12.2020 r. Rozporządzenie szczególnie dotknie eksporterów, importerów, handlarzy określonych produktów na terenie UE.
Przepisy będą obowiązywać duże przedsiębiorstwa od 30.12.2025 r. Mikroprzedsiębiorców natomiast od 30.06.2026 r.
Od tej chwili ww. produkty będą musiały spełnić określone warunki, by wejść na teren UE (art. 3 rozporządzenia EUDR):
- Nie mogą powodować wylesienia (lub degradacji lasów – drewno)
- Wyprodukowane zostały zgodnie z zasadami i prawem kraju produkcji
- Przedłożono przy nich zaświadczenie o zachowaniu należytej staranności w kontroli łańcucha dostaw.
Art. 4 wskazuje natomiast, że podmioty przed wprowadzeniem na rynek UE lub przed eksportem poza UE towarów objętych EUDR musza zachować należytą ostrożność, by udowodnić, że towary spełniają te przesłanki. Rozporządzenie przewiduje dotkliwe kary za nieprzystosowanie się do jego warunków. Wynika to z faktu, że poprzednie rozporządzenie dot. wyłącznie wylesienia poprzez produkcję drewna nie przyniosło oczekiwanych rezultatów.
Wymagania EUDR obejmują m.in.:
- gromadzenie i przekazywanie dokładnych informacji o produkcie i innych dokumentów, w tym opis, kraj produkcji, data lub zakres czasowy produkcji oraz dane geolokalizacyjne danych działek,
- dowody działań podjętych w ramach należytej staranności i plany ograniczania zidentyfikowanego ryzyka,
- raport na temat podjętych kroków w zakresie należytej staranności, w tym sposobu, w jaki możesz obecnie sporządzać oświadczenia o należytej staranności dla właściwych organów wyznaczonych w Twoim kraju odpowiedzialnych za wdrażanie i monitorowanie EUDR.
Do kar należą:
- Grzywna
- Konfiskata produktów wprowadzonych niezgodnie na rynek UE (jeśli to np. część maszyny – sparaliżowana może zostać cała linia produkcyjna)
- Grzywny (do wysokości 4% rocznych dochodów dużego przedsiębiorstwa)
- Zakaz wprowadzenia do obrotu lub przepadek nielegalnie wyprodukowanych towarów.
- Zakaz stosowania uproszczonej procedury należytej staranności z załącznika do rozporządzenia.
- Zakaz udziału w przetargach, składania ofert do zamówień publicznych.
By spełnić wymagania EURD wymagane będą szczegółowe informacje od partnerów handlowych z łańcucha dostaw. Oto wskazówki, jak tego dokonać:
- Należy przejrzeć obecnie dostępne dane dot. transakcji obejmujących materiały pochodzące z lasów objęte EUDR.
- Należy uzupełnić potencjalne luki informacyjne w oparciu o dane dostarczone przez dostawców - np. kraj pochodzenia materiałów, towarów.
- Należy dokonać aktualnej oceny ryzyka w łańcuchu dostaw. Po wprowadzeniu nowej oceny ryzyka przez EU nadal mogą nadal być nim obarczone. W takim przypadku należy przygotować wraz z dostawcami środki jak najbardziej ograniczające ryzyko.
W przypadku posiadania certyfikatu FSC, który może znacząco ułatwić procedurę należytej staranności, w przypadku, jeśli dostawcy również posiadają certyfikat FSC, można korzystać z Modułu Regulacyjnego FSC. Dzięki temu wszystkie podmioty będą mogły korzystać z możliwości umieszczenia dodatkowego oświadczenia „REG” (obok oświadczeń FSC”) na dokumentach sprzedaży i tym samym promować swoje produkty jako niepowodujące wylesienia, po pełnej weryfikacji łańcucha dostaw.
W spełnieniu wymogów EUDR pomoże zapewnienie identyfikowalności transakcji w łańcuchach dostaw – od źródła pozyskania surowca aż do punktu sprzedaży. Partnerzy handlowi powinni uzgodnić przekazywanie szczegółów dot. transakcji (takich jak liczba, ilość, rodzaj produktu, lokalizacja działki pochodzenia surowca, czas pozyskania surowca, gatunek drzewa) aby zapewnić, że wszystkie materiały zostały pozyskane zgodnie z wymogami EUDR. Będą również musieli wykazać potwierdzenie zgodności z wymogami społecznymi.
FSC tworzy platformę FSC Blockchain, która umożliwi posiadaczom certyfikatów FSC kontrolę certyfikatów oraz ułatwi spełnienie wymogu identyfikowalności dla uczestniczących w niej posiadaczy certyfikatów. Stworzona ma być w oparciu o technologię Blockchain.
W przypadku chęci posiadania takiego certyfikatu, należy skontaktować się z jednostką FSC, która może zaplanować audyt w przedsiębiorstwie w odpowiednim czasie.
ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA SKONTROLOWANIE ŁAŃCUCHA DOSTAW:
Biorąc za przykład taki towar jak kakao, obowiązki wynikające z Rozporządzenia EUDR będą spoczywać na:
- Importerze,
- Krajowym producencie produktów spożywczych, w których wykorzystane będzie kakao, nawet gdy zostało on zakupiony od importera, który wypełnił obowiązki wynikające z Rozporządzenia EUDR,
- Eksporter kakao lub produktów zwierających kakao,
- Sieci handlowe, hurtownie i przedsiębiorstwa dokonujące obrotu kakao lub towarami zwierającymi olej palmowy. Zakres małych, mikro i średnich przedsiębiorców jest jednak zdecydowanie mniejszy.
CO ROZPORZADZENIE OZNACZA DLA BRANŻY MEBLARSKIEJ?
Rozporządzenie EURD znacząco dotknie branży meblarskiej. Zaświadczenia o odpowiednim pozyskiwaniu będą dotyczyć zarówno drewna oraz skóry, które są głównymi składnikami do produkcji mebli. Problemy mogą dotyczyć również produkcji gumy, papieru wykorzystywanego do produkcji opakowań.
Oprócz znacznych kar finansowych za niesprostanie wymaganiom rozporządzenia, do zagrożeń, które mogą dotknąć przemysłu meblarskiego należy dodać trudności z utrzymaniem stałego poziomu i prędkości produkcji oraz wzrost cen mebli – koszty za wdrożenie nowych procedur i sprostowanie wymaganiom najpewniej poniesie konsument.
CO ROZPORZĄDZENIE OZNACZA DLA BRANŻY AUTOMOTIVE?
Dla branży motoryzacyjnej może oznaczać to kontrolę łańcucha dostaw kauczuku oraz skóry, jako że z tych produktów najczęściej produkowane jest wnętrze samochodów. W przypadku niewskazania, że materiały pochodzą z terenów nieobjętych wylesieniem, firma może mierzyć się z opóźnieniem na granicy. Może to spowodować opóźnienia w łańcuchu dostaw.
Pomimo że skóra w dużej części jest odpadem z produkcji wołowiny, prawie połowa jej importu do UE pochodzi z Brazylii, gdzie doszło do wylesienia (zgodnie z raportem Rainforest Fundation of Norway) ponad 1.1 miliona hektarów pomiędzy 2019-2020 r.
Sytuacja kauczuku nie jest diametralnie inna – producenci dla zachowania dobrej pozycji na rynku często nie chcą podawać danych produkcji. Od wejścia w życie rozporządzenia może dojść do przestoju na rynku opon, jeżeli wystarczająca ilość producentów nie będzie w stanie wskazać, że ich produkcja nie przyczyniła się do wylesienia.
